Μεγαλοσυστημική ανασύνταξη σε περίοδο αβεβαιότητας

Η εκλογή Τραμπ, και όσα φέρνει μαζί της, αποδεικνύει πως μόνο στην τύχη δεν μπορούν να αποδοθούν όσα συμβαίνουν. Ένας πλούσιος Αμερικανός δημαγωγός, χοντροκομμένος θεατρίνος, ρατσιστής και μισογύνης, φτάνει, μέσα από σωρεία συμπτώσεων, να εκλεγεί πρόεδρος της ηγέτιδας δύναμης του δυτικού κόσμου. Όλοι τον καταγγέλλουν ανοιχτά, αλλά αυτός βρίσκει τρόπο να συγκεντρώνει δύναμη και σήμερα αρχίζει να εφαρμόζει ορισμένα από όσα είχε υποσχεθεί. Μα τι γίνεται, τρελάθηκαν το σύστημα και η πολιτική, πώς ξέφυγαν όλα από την κανονικότητα και το «πολίτικαλ κορέκτ»; Πώς έγινε και κυρίευσε το εκλογικό σώμα ένας φρενήρης εθνολαϊκισμός με αποτέλεσμα να βρεθεί στο τιμόνι της μεγαλύτερης δύναμης του πλανήτη, ένας σαλτιμπάγκος;

Τίποτα από αυτά δεν συμβαίνει, ή τουλάχιστον τίποτα δεν συμβαίνει τυχαία και ασύνδετα με την πραγματικότητα. Η εκλογή Τραμπ, αλλά και μια σειρά μεγάλα γεγονότα που προηγήθηκαν, όπως το Brexit, το δημοψήφισμα στην Ιταλία, η άνοδος ακροδεξιών και δεξιών λαϊκίστικων σχηματισμών στην Ευρώπη, οι εξελίξεις σε Ισπανία και Ελλάδα πριν δύο χρόνια, καταγράφουν κάτι. Μια ογκούμενη δυσαρέσκεια και αγανάκτηση, που αποκτά πολιτική φωνή μέσα από ποικίλες εκπροσωπήσεις, στρεφόμενη ενάντια στις ανοικτά διακηρυγμένες και εφαρμοζόμενες εκφράσεις της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης. Στρεφόμενη κυρίως ενάντια στον πολιτικό κόσμο που έχει ενσωματωθεί σε αυτήν και την υπηρετεί, και σε ανοικτή δυσπιστία προς όλους του υπερεθνικούς μηχανισμούς που την επιβάλλουν.

Πρόκειται για μια εξέγερση ενάντια σε ένα «κατεστημένο» που εδώ και 4 δεκαετίες χειρίστηκε τη διαρκή κρίση με τρόπο τέτοιο ώστε να πλουτίζει μια διεθνική χρηματιστική ολιγαρχία, απορρυθμίζοντας και καταστρέφοντας εθνικές και περιφερειακές οικονομίες, χώρες και κοινωνίες.

 

Το ρήγμα, οι «δύο Αμερικές» και η μορφή «κίνημα»

Τα γεγονότα αυτά «αποτελούν εκδηλώσεις του βάθους της κρίσης του συστήματος του παγκοσμιοποιημένου νεοφιλελευθερισμού. Αυτό το σύστημα υφίσταται ρήγματα μπροστά στα μάτια μας μέσα στον ίδιο τον πυρήνα του. Όλες οι προσπάθειες να το σώσουν με μικρές προσαρμογές –προκειμένου να αποφύγουν τα χειρότερα– είναι καταδικασμένες να αποτύχουν». (Σ. Αμίν, «Η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ»)

Η εκλογή Τραμπ σηματοδοτεί μια πιο ευρεία απόπειρα, κάτι μεγαλύτερο και σημαντικότερο από τις μικρές προσαρμογές του συστήματος. Καταγράφει την απόπειρα μιας μεγαλοσυστημικής αναδιάταξης που συμβαίνει στην καρδιά του συστήματος και θα έχει αντίκτυπο -–ήδη έχει– στο παγκόσμιο σύστημα ισορροπιών και σχέσεων. Η πορεία αυτής της μεγαλοσυστημικής αναδιάταξης δεν είναι προδιαγεγραμμένη, αφού είναι πολλοί οι παράγοντες που αντενεργούν, ενώ παραμένει γεγονός πως η παγκοσμιοποίηση δεν είναι απλά αποτέλεσμα θελήσεων και επιλογών, ούτε μια αντιστροφή της μπορεί να είναι αποτέλεσμα «βολονταρισμού» και πολιτικών συνθημάτων. Ο Τραμπ και οι δυνάμεις που τον στηρίζουν, έχουν όντως να διανύσουν πολύ δρόμο και είναι ανοιχτό ζήτημα το κατά πόσο θα μπορέσουν να εκδιπλωθούν για να πετύχουν τους στόχους τους, θα συμβιβαστούν ή  θα αποτύχουν καταγραφόμενοι ως μια «φάρσα» ή μια αποτυχημένη απόπειρα αναδιάταξης.

Παρόλα αυτά, τούτη τη στιγμή, μέσα στην καρδιά των ΗΠΑ υπάρχει ένα ρήγμα. Ένα μεγάλο ρήγμα σε πολιτικές και οικονομικές επιλογές, ένα ρήγμα που φέρνει σε αντιπαράθεση δύο μεγαλοσυστημικές μερίδες και που σαφέστατα ξεπερνά τις συνηθισμένες αντιπαραθέσεις ανάμεσα σε Δημοκρατικούς και Ρεπουμπλικανούς. Ακόμα περισσότερο, το ρήγμα στην καρδιά των ΗΠΑ πατά πάνω σε μια διχασμένη κοινωνία και δεν είναι υπερβολή να μιλήσουμε για μια δυνάμει «εμφυλιοπολεμική» κατάσταση και χάσμα ανάμεσα σε «δύο Αμερικές».

Όλος ο κρατικός και διοικητικός μηχανισμός διαπερνιέται από το χάσμα αυτό. Κατά συνέπεια, όλες οι πολυπλόκαμες υπηρεσίες και ο στρατός, θα αναδιοργανωθούν μέσα σε συνθήκες οξύτατης σύγκρουσης. Ας σκεφτούμε μόνο πως λίγο πριν την ορκωμοσία του Τραμπ, το CNN μετέδωσε ρεπορτάζ για το τι θα γινόταν αν δολοφονούνταν την ίδια μέρα ο νέος πρόεδρος και ο νέος αντιπρόεδρος, τονίζοντας ότι σε μια τέτοια περίπτωση ο Ομπάμα θα μπορούσε να επανέλθει κανονικά. Τραμπ και Πενς μάλιστα, δεν ορκίστηκαν μαζί αλλά χωριστά… Δεν έχει επίσης ξανασυμβεί την ημέρα της ορκωμοσίας μιας νέας κυβέρνησης να οργανώνονται διαδηλώσεις και να προβάλλονται ιδιαιτέρως από τα κυρίαρχα ΜΜΕ.

Η σύγκρουση ανάμεσα στις δύο «παρατάξεις» είναι τέτοια, και το βάθος της τόσο μεγάλο, ώστε χρειάζεται να χρησιμοποιηθούν μαζικά κινήματα και από τις δύο πλευρές. Ο Τραμπ, σε όλη την προεκλογική περίοδο μιλούσε για «κίνημα». Η άλλη πλευρά δεν ένοιωθε ακόμα μια τέτοια ανάγκη, αφού έπρεπε να εξουδετερώσει ένα άλλο κίνημα στο εσωτερικό της, αυτό του Σάντερς. Τώρα όμως, αφού νικήθηκε, δεν έχει κανένα πρόβλημα να χρησιμοποιήσει και τη μορφή «κίνημα» για να αντιμετωπίσει την πρόκληση Τραμπ. Ένα κίνημα, του οποίου η πλειοψηφία δεν νιώθει την ανάγκη να διαχωριστεί πολιτικά από την πτέρυγα Κλίντον, στρέφοντας όλα τα πυρά προς τον Τραμπ. Πλην υπαρκτών εξαιρέσεων, δεν αντιτίθεται στην πολιτική του Δημοκρατικού Κόμματος. Ένα κίνημα που «δεν βλέπει» την οξύτατη σύγκρουση ανάμεσα στις δύο «παρατάξεις» και ουσιαστικά εξυπηρετεί τη μια από τις δύο. Το κίνημα χρειάζεται, είναι αναγκαίο, αλλά σε πλήρη ανεξαρτησία από τα δύο κέντρα που συγκρούονται κι όχι υποχείριο του ενός ενάντια στο άλλο.

 

Στρατηγική του στρατοπέδου Τραμπ

Το σύνθημα «Να ξανακάνουμε μεγάλη την Αμερική» περιγράφει τις ανάγκες μιας μερίδας των ελίτ των ΗΠΑ να δώσουν μια απάντηση στη διαρκή υποβάθμιση του ρόλου της πληγωμένης υπερδύναμης, τόσο διεθνώς όσο και εσωτερικά. Με μια οικονομία, μάλιστα, που ασθμαίνει και έχει χάσει τη ζωτικότητα και τον δυναμισμό της, ενώ μια χρηματιστική ολιγαρχία πλουτίζει παρασιτικά σε βάρος και τμημάτων των ελίτ. Αποτελεί την απόπειρα τμημάτων του κεφαλαίου στις ΗΠΑ να απαντήσουν σε χρόνια προβλήματα και στον παραμερισμό τους τις τελευταίες δεκαετίες. Τα τμήματα αυτά, γνωρίζουν ότι η παράταξη της παγκοσμιοποίησης είναι ισχυρή και κατέχει θέσεις-κλειδιά, διαθέτοντας και ένα ισχυρό προπαγανδιστικό οπλοστάσιο (ΜΜΕ). Γι’ αυτό ο Τραμπ έχει ανάγκη από ένα «κίνημα» που να σπάσει συνήθειες και συμπαιγνίες ανάμεσα στα δύο μεγάλα κόμματα των ΗΠΑ και των διάφορων λόμπι που τα στηρίζουν.

Τόσο ο λόγος του Τραμπ κατά την ορκωμοσία, όσο και ο καταιγιστικός ρυθμός αποφάσεων αφού ανέλαβε, ρυθμός που δείχνει να προχωρά στις κατευθύνσεις και τις ρήξεις που είχε προαναγγείλει, του δίνουν την απαραίτητη ορμή για να αδυνατίσει τις αντιστάσεις, ώστε να καταστεί κυρίαρχος του παιχνιδιού εσωτερικά.

Η κυβέρνηση που σχημάτισε –κυβέρνηση εκατομμυριούχων– δείχνει πως πήρε υπόψη του διάφορες ισορροπίες μέσα στον χώρο των ρεπουμπλικανών και γέρνει την ζυγαριά προς τη μεριά των «πετρελαιάδων», των μεγιστάνων της ενέργειας. Ο υπουργός Εξωτερικών, στέλεχος της Exxon Mobil. Ο υπουργός Ενέργειας, εκπρόσωπος εταιρειών αγωγών πετρελαίου και ορυκτών καυσίμων. Ο υπουργός Οικονομικών, στέλεχος για 17 χρόνια (μέχρι το 2002) της Goldman Sachs. Μάλιστα, στην κρίσιμη θέση του πρέσβη στο Λονδίνο (η Αγγλία, βασικός σύμμαχος στον άξονα που θέλει να κτίσει ο Τραμπ), τοποθετήθηκε ο Ρόμπερτ Τζόνσον της Johnson & Johnson.

Αποσύρει τις ΗΠΑ από τη συμφωνία ΤΡΡ στην οποία παίρνουν μέρος 12 χώρες του Ειρηνικού, κλείνει συμφωνίες με τον πρωθυπουργό του Καναδά Τριντό, για έναν πετρελαιαγωγό, δηλώνει ότι θα προχωρήσει στο κτίσιμο του τείχους στα σύνορα με Μεξικό, δημιουργώντας τριβές με τη μεξικανική κυβέρνηση, αφού πάει να της φορτώσει και τα έξοδα. Συναλλάσσεται με τις μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες, δίνοντας κίνητρα, κηρύσσει πόλεμο στην Toyota. Προσκαλεί τον Νετανιάχου στις ΗΠΑ και έχει θερμή συνομιλία με τον Αιγύπτιο Σίσι, ενώ η Αγγλίδα πρωθυπουργός είναι η πρώτη που τον επισκέπτεται στις ΗΠΑ. Η Άνγκελα μπορεί να περιμένει…

Η μεγαλοσυστημκή ανασύνταξη του Τραμπ στοχεύει:

1 Σε μια αναδίπλωση σε πρώτη φάση, με έμφαση στην ισχυροποίηση της οικονομίας των ΗΠΑ στο εσωτερικό. Η στρατηγική του δεν είναι ο «απομονωτισμός», το κλείσιμο των ΗΠΑ στον εαυτό τους. Είναι μια άλλη εκδοχή παγκοσμιοποίησης με διαφορετικές προτεραιότητες και συμμαχίες.

2 Σε μια άλλη πολιτική για την Ευρώπη. Τοποθετείται ξεκάθαρα υπέρ της διάλυσης της Γερμανικής Ευρώπης, η συμμαχία με την Αγγλία θα είναι βασικός πυλώνας, ενώ αναμενόμενη πρέπει να θεωρείται η πολύμορφη ενθάρρυνση για «ανταρσίες» κι άλλων χωρών.

3 Στην προώθηση ενός νέου Ατλαντισμού σε αυτά τα πλαίσια, με άλλο κέντρο βάρους και με ηγεμονικό ρόλο των ΗΠΑ, ώστε να επιτευχθεί η συνολική ανάκαμψη της φθίνουσας Δύσης.

Αναγκαστικά, η εκ νέου ανασύνταξη της Δύσης με ρωμαλέα ξανά την Αμερική, οφείλει να αντιμετωπίσει το κομβικό ζήτημα της θεμελιώδους ισορροπίας (γεωπολιτικής) του πλανήτη που περνά από τις σχέσεις των ΗΠΑ με τη Ρωσία και την Κίνα. Το τρίγωνο ΗΠΑ-Κίνα-Ρωσία, είναι ο καθοριστικός παράγοντας όλων των υπόλοιπων εξελίξεων. Ο Τραμπ φαίνεται να πριμοδοτεί την συνεργασία με τον Πούτιν και την τροποποίηση των σχέσεων με την Κίνα. Προς στιγμήν, ο Τραμπ ανατρέπει εν μέρει τη σχεδιασμένη πολιτική ρήξης με τη Ρωσία που σχεδίαζαν οι «παγκοσμιοποιητές» (Ομπάμα, Χίλαρι, Νούλαντ και πτέρυγες των ρεπουμπλικανών), προσπαθώντας να πετύχει την απομάκρυνση της Ρωσίας από την Κίνα και έχει λόγους να πιστεύει πως μπορεί να το πετύχει. Αυτή η επιλογή δεν μπορεί να γίνει χωρίς αλλαγή των πραγμάτων στην Ευρώπη. Η Ρωσία πρέπει να θεωρηθεί ευρωπαϊκή δύναμη, να της αφεθεί περιθώριο για κινήσεις, την ίδια στιγμή που θα διαλύεται η Γερμανική Ευρώπη.

Η Νοτιοανατολική Ασία, και ιδιαίτερα η Κίνα τις τελευταίες δεκαετίες, έχει καταστεί η παραγωγική πλατφόρμα του σύγχρονου καπιταλισμού. Δεν μπορεί για τις ΗΠΑ να συνεχίσει αυτό. Ένα μέρος των παραγωγικών δραστηριοτήτων πρέπει να «επαναπατριστεί», ή καλύτερα η οικονομία των ΗΠΑ χρειάζεται έναν παραγωγικό «λεβιέ», δηλαδή, ένα ευρύ πρόγραμμα υποδομών και προστασίας των εγχώριων βιομηχανιών, ώστε να επιβραδυνθεί ή και να αντιστραφεί η «δύση» των ΗΠΑ στο παγκόσμιο στερέωμα.

Τέλος, οι διακηρύξεις για εξαφάνιση από προσώπου γης της ισλαμικής τρομοκρατίας, δίνουν μήνυμα συνέχισης της παρουσίας των ΗΠΑ σε διάφορα πολεμικά μέτωπα. Η τοποθέτηση του Τζέιμς Μάτις (με το εύγλωττο ψευδώνυμο «λυσσασμένο σκυλί») στο υπουργείο Άμυνας, επιβεβαιώνει την εκ νέου στόχευση του Ιράν και του σιιτισμού στον μουσουλμανικό κόσμο.

 

Ιδεολογικό πλαίσιο του στρατοπέδου Τραμπ

Για να πετύχει τη στρατηγική του, και χωρίς να έχει ακόμα υπό τον έλεγχό του ούτε τους κρατικούς μηχανισμούς ούτε και το κόμμα των Ρεπουμπλικανών, έχει ανάγκη από μια γενική αναφορά σε ένα «κίνημα», σε μια κοινωνική συμμαχία. Όμως, αυτή η αναφορά σημαίνει ιδέες, συνθήματα και επιλογές. Το «Να ξανακάνουμε μεγάλη την Αμερική, στηριζόμενοι σε αυτούς που αγαπούν την Αμερική», δίνει έμφαση στη λευκή κυρίως Αμερική που αισθάνεται πληγωμένη από την παγκοσμιοποίηση και τη συσπειρώνει γύρω από δύο κλασικά συνθήματα: Δουλειές και ασφάλεια. Όποιος αγαπά την Αμερική, δικαιούται μια δουλειά (μετά θα δούμε τι δουλειά και υπό ποίες συνθήκες), θα αγοράζει και θα καταναλώνει αμερικανικά και θα αξιώνει την ασφάλειά του.

Επομένως, προβάλλει ένα πρόγραμμα προσεταιρισμού μεσαίων στρωμάτων μέσω της ενίσχυσης κάποιων τομέων που καταστρέφονται και της προστασίας ορισμένων παραγωγικών δραστηριοτήτων με παράλληλη έμφαση στον τομέα της ασφάλειας και της τάξης. Το στοιχείο της σύγκρουσης με τον «εκφυλισμό» των μετανεωτεριστών γκλομπαλιστών, θα συνεχιστεί γιατί ενισχύει αυτήν την κοινωνική συμμαχία.

Δεν χωρά αμφιβολία ότι ο Τραμπ θα δείξει ιδιαίτερη σκληρότητα απέναντι σε αντιπάλους και κινήματα. Οι μηχανισμοί καταστολής θα χρησιμοποιηθούν ενάντια σε όσους τον αμφισβητήσουν. Ο λόγος του θα είναι ρατσιστικός, σκληρός, και στους κόλπους του θα βρουν στέγη πολλά φασιστικά στοιχεία. Το μίγμα «δουλειές για όσους αγαπούν τη χώρα, ασφάλεια και τάξη που εγγυούνται οι δυνάμεις ασφαλείας και ο στρατός», όπως και η επίθεση στους «ξένους» και η ανεξέλεγκτη δράση αυτών των δυνάμεων, έχουν ξαναχρησιμοποιηθεί ως απάντηση σε κρισιακές καταστάσεις.

 

Ποια πολιτική απέναντι στο ρήγμα;

Καταρχάς, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι πρόκειται για πραγματικό και σημαντικό ρήγμα. Συγκρούονται δύο διαφορετικές στρατηγικές με διαφορετικά συνθήματα, στόχους, πολιτικές, εσωτερικές και διεθνείς συμμαχίες.

Δεύτερο, το ρήγμα αυτό αντικειμενικά δημιουργεί προϋποθέσεις για μια διαφορετική πορεία. Θα διευκόλυνε υπό ορισμένες συνθήκες να κερδίζονταν θέσεις για λαούς, χώρες και έθνη απέναντι στην ισοπέδωση και την καταστροφή, για μια μεγάλη στροφή προς έναν πολυπολικό κόσμο με διαφορετικούς συσχετισμούς.

Τρίτο, αφού πρόκειται για μια μεγαλοσυστημική αναδιάταξη, δεν επιτρέπεται να γίνει κανείς, ηθελημένα ή όχι, υποστηρικτής της μιας πλευράς απέναντι στην άλλη. Η Αριστερά σε όλο τον κόσμο παίρνει τη θέση της παγκοσμιοποίησης, νιώθει τον Ομπάμα φίλο και τον Τραμπ εχθρό. Δεν υπάρχει πιο μεγάλος στραβισμός.

Τέταρτο, για να εκμεταλλευτεί κανείς αντιθέσεις πρέπει να είναι και «κάτι», να έχει μια οντότητα. Για παράδειγμα, ο Πούτιν προεκλογικά είχε κάνει επιλογή υπέρ του Τραμπ και είχε τους λόγους του. Από την άλλη, αν είσαι μια ΜΚΟ που χρηματοδοτείται από τον Σόρος, θα ήθελες «Χίλαρι και ξερό ψωμί». Άρα, το «είναι» καθορίζει και στοχεύσεις. Το κεντρικό στοιχείο σήμερα είναι να αποσπαστούν ριζοσπαστικές δυνάμεις από την επιρροή του στρατοπέδου της παγκοσμιοποίησης και να υπάρξει ένα ιδεολογικό μέτωπο προς τη διαβρωτική προπαγάνδα που στηρίζει τον παγκοσμιοποιημένο καπιταλισμό με πρόσχημα τη μάχη ενάντια στον λαϊκισμό, τον «εθνολαϊκισμό», τον πατριωτισμό, τη λαϊκή και εθνική κυριαρχία, το «ξεπερασμένο έθνος-κράτος» κ.λπ.

Ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός, αλλά με ποιες προϋποθέσεις και με ποιους στόχους; Μερικοί θα μπορούσαν να απαριθμηθούν. Ειρήνη, περιβάλλον και ζωή στον πλανήτη, δημοκρατία και συμμετοχή, εναντίωση στην εκμετάλλευση, τις ανισότητες, την αλλοτρίωση, την τεράστια απόρριψη της ζωντανής εργασίας και τα σύγχρονα ολοκαυτώματα στο Νότο και στην καρδιά του συστήματος.

Τα ακόλουθα λόγια του Σαμίρ Αμίν μπορούν να μας προβληματίσουν περισσότερο: «Μια επανέκδοση του 20ού αιώνα δεν απαντά στις απαιτήσεις της εποχής μας. Ο καπιταλισμός δεν λειτουργεί πλέον μέσω της “δημιουργικής καταστροφής”, όπως είχε φανταστεί ο Schumpeter. Η καταστροφική του διάσταση καθίσταται τριπλή, τόσο του ατόμου (που το υποβιβάζει σε απλό καταναλωτή), της φύσης, των κοινωνιών. Τα μέσα που διαθέτει για αυτήν την μαζική καταστροφή, απαιτούν μια συντονισμένη σοσιαλιστική στρατηγική όλων των λαών του Βορρά και του Νότου, τον συντονισμό της προώθησης εθνικών προγραμμάτων λαϊκής κυριαρχίας, στα οποία η διαδικασία του παγκόσμιου μετασχηματισμού θα μπορούσε να στηριχθεί αρχικά. Σε αντίθετη περίπτωση, είναι πιθανή η χειρότερη κατάσταση: η δημιουργία νεο-φασιστικών συστημάτων τόσο στο Βορρά, όσο και στον Νότο. Ο Μπουχάριν είχε επισημάνει ότι οι επαναστάτες είναι οπορτουνιστές που όμως έχουν αρχές, και γνωρίζουν πώς να αδράξουν την ευκαιρία σε μια επαναστατική κατάσταση. Είμαστε σε μια τέτοια κατάσταση, αλλά η ευκαιρία θα χαθεί εάν η ριζοσπαστική αριστερά δεν διαθέτει το απαραίτητο κουράγιο να αδράξει την ευκαιρία».

http://www.e-dromos.gr/to-rhgma-sthn-yperdynamh/

Tagged : δρόμος της αριστεράς / Ρούντι Ρινάλντι

Στις 21 Φεβρουαρίου 1986, ο βουλευτής τότε Μανώλης Γλέζος, κατά τη συζήτηση για τη συγκρότηση εξεταστικής επιτροπής για το άνοιγμα του φακέλου της Κύπρου (που ποτέ δεν άνοιξε…), αναρωτήθηκε: «Λοιπόν, το ερώτημα είναι ποιος εμπόδισε και εμποδίζει να εφαρμοστεί η αρχή της αυτοδιάθεσης για το δύσμοιρο λαό της Κύπρου. Αυτό είναι το καίριο πρόβλημα». Μετά από 30 χρόνια το ερώτημα που τίθεται – αποτέλεσμα της κυριαρχίας μιας κοσμοπολίτικης και συγχρόνως ραγιάδικης στην ουσία λογικής – μπορεί να διατυπωθεί ως εξής: «Γιατί να ενδιαφερόμαστε για την Κύπρο;».

Όντως, γιατί να μας ενδιαφέρει, σήμερα, το ονομαζόμενο «κυπριακό ζήτημα»; Επειδή τυχαίνει να μιλάμε την ίδια γλώσσα; Μπορεί να είναι αυτός ένας σημαντικός παράγοντας; Έχει τίποτα κοινό η Ελλάδα με την Κύπρο; Κι αν έχει, αυτό μάλλον αφορά – όπως θα πούνε καθαρόαιμοι αριστεροί και αντιεξουσιαστές – ότι υπάρχει αστισμός και στις δύο μεριές με ιδιαίτερες επιδόσεις και επίσης ότι το θέμα το αναμασούν και το συντηρούν δεξιοί και ακροδεξιοί κύκλοι, εδώ και εκεί. Θα μπορούσαμε να παραθέσουμε σωρεία τέτοιων «επιχειρημάτων» που απλώς είναι το μεταμοντέρνο αποτέλεσμα της συστηματικής πολιτικής που άσκησε ο εδώ και ο εκεί αστισμός για την απόκλιση των δύο λαών, των δύο χωρών, των πολιτικών μορφωμάτων. Αυτή η απόκλιση ήταν συστηματική και διαχρονική από το 1960 και δώθε και επισημοποιήθηκε μετά τα τραγικά γεγονότα του 1974.

Ο ελλαδικός αστισμός θεωρούσε το Kυπριακό ως βαρίδι, ως πονοκέφαλο γιατί υπονόμευε διαρκώς την πολιτική ζωή της χώρας και πολλές φορές συμπεριφέρθηκε με τη λογική «δεν πα’ να βουλιάξει το νησί να ησυχάσουμε…». Ο ελληνοκυπριακός αστισμός απέκτησε μεγάλη ευλυγισία και κινητικότητα παίζοντας σε πολλά ταμπλό μετατρέποντας το έστω συρρικνωμένο νησί (37% υπό τουρκική κατοχή) σε παράδεισο πολλαπλών χρηματιστικών δραστηριοτήτων και επωφελήθηκε από εξελίξεις στην Μέση Ανατολή (π.χ. μεταφορά επιχειρήσεων κατά τον πόλεμο του Λιβάνου), στη Βαλκανική (με τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας) και με τις σχέσεις που είχε με την ΕΣΣΔ αρχικά και τη Ρωσία στη συνέχεια. Χωρίς ποτέ να κόψει τις σχέσεις με το Σίτυ του Λονδίνου κατόρθωσε να γίνει μέλος της ΕΕ, αναβαθμίζοντας το γερμανικό ενδιαφέρον για μια περιοχή στην οποία κυριαρχούσαν αποκλειστικά οι ΗΠΑ και οι Άγγλοι, από τις δυτικές δυνάμεις.

Τώρα, αφού γεύτηκε μια κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος με τις συνταγές Σόιμπλε, επιδίδεται σε αγοραπωλησίες ενεργειακών οικοπέδων (ΗΠΑ, Ισραήλ) και νομίζει ότι με την ενδοτικότητα στις προτάσεις ΗΠΑ-Αγγλίας για τη δημιουργία μεταβατικού κράτους (προτεκτοράτο) θα καταφέρει να ελιχθεί και να αποφύγει την τουρκική πίεση ή να φθάσει σε κάποιον αξιοπρεπή συμβιβασμό βάζοντας φρένο στην τουρκοποίηση του νησιού.

Οι Ελλαδίτες πολιτικοί νομίζουν ότι τώρα μπορούν να προωθήσουν μια παράλληλη διαπραγμάτευση: οικονομική και εθνική. Να συνδυάσουν τα θέματα της αξιολόγησης και των μνημονίων με το ζήτημα της Κύπρου. Αφού όλα έχουν μια τιμή, γιατί να μην προβούν και σε τέτοιους ακροβατισμούς, νομίζοντας ότι έχουν να κάνουν με το κυλικείο της Κουμουνδούρου ή τον ραδιοσταθμό «Κόκκινο» και την «Αυγή»; Είναι ήδη τυλιγμένοι σε μια κόλλα χαρτί σε αμφότερες τις διαπραγματεύσεις… Αν κανείς μπορεί να κάνει λόγο στην κυριολεξία για διαπραγμάτευση.

 

Το ερώτημα όμως παραμένει

Γιατί να μας ενδιαφέρει η Κύπρος; Η απάντηση δεν είναι δύσκολη αλλά ο σύγχρονος στρουθοκαμηλισμός θέλει να αποσυνδέσει όλα τα άλυτα εθνικά ζητήματα, να τα καταργήσει ως «ιδεολογικές κατασκευές», καταπίνοντας όλες τις ψευδαισθήσεις της παγκοσμιοποίησης. Η Ελλάδα και η Κύπρος έχουν ακατάλυτους δεσμούς, κατοικούνται από ένα ενιαίο έθνος, που αισθάνεται την ελληνικότητα σαν κοινή συνείδηση και μοίρα, που βρήκε αντιμέτωπες στην προσπάθεια ανέλιξής του τις ισχυρές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, με κολοβή ανεξαρτησία και έντονη εξάρτηση, με κοινούς αγώνες και κοινό πολιτισμό. Ως προς την Ελλάδα το Κυπριακό είναι ένα εθνικό ζήτημα, ως προς τον λαό της Κύπρου είναι πρόβλημα αυτοδιάθεσης και ελεύθερης επιλογής, και για τους δυο λαούς είναι πρόβλημα αντίστασης στη συρρίκνωση της όποιας εθνικής κυριαρχίας υπάρχει και στις δύο χώρες, με μνημόνια, με εισβολές, με γκριζάρισμα εδαφών, με κουτσούρεμα κυριαρχικών δικαιωμάτων, με απειλή πολέμου από την Τουρκία και κατοχή ενός σημαντικού μέρους της Κύπρου.

Όσοι ακόμα δεν έχουν καταλάβει, η γραμμή που νοητά συνδέει τη Θράκη, το Αιγαίο, το Καστελλόριζο και την Κύπρο πρόκειται να διαλυθεί σε μεγάλο βαθμό και η κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας σήμερα, σημαίνει ότι έπεται το Αιγαίο και ιδιαίτερα τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, που με πρόσχημα το προσφυγικό ήδη έχουν γκριζάρει, με την πλήρη συνενοχή όλου του πολιτικού κόσμου.

Η απάντηση είναι απλή για έναν ακόμα λόγο: δεν υπάρχει δυνατότητα στην εποχή του ιμπεριαλισμού να αποσυνδεθούν τα ταξικά από τα εθνικά ζητήματα ιδιαίτερα σε χώρες, όπως η Ελλάδα και η Κύπρος. Δεν υπάρχει περίπτωση προώθησης ενός καθαρού ταξικού κινήματος που θα αμελεί εθνικά ζητήματα ή εθνικές απειλές και δρώντες επεκτατισμούς. Το εθνικό ζήτημα δεν καταργείται ετσιθελικά. Υπάρχει ως ιστορική κατηγορία, μια υπαρκτή κοινωνική οντότητα που εξελίσσεται και δεν μπορεί να παρακαμφθεί.

Αν θέλουμε λίγο να διευρύνουμε το θέμα, θα ισχυριστούμε πώς το έθνος ορίζεται ως ένα σύνολο δυναμικών εξελισσόμενων σχέσεων που απορρέουν από την κοινότητα του εδάφους, της γλώσσας, της οικονομικής και πολιτικής ζωής, του πολιτισμού, και της ψυχοσύνθεσης των ανθρώπων που το απαρτίζουν. Καθοριστικός παράγοντας της διαδικασίας συγκρότησης του έθνους, αυτό που τελικά του προσδίδει την κοινωνική του αυθυπαρξία , είναι η συνείδηση της εθνικής ταυτότητας που αναπτύσσουν οι άνθρωποι σε μια δεδομένη στιγμή.

Το εθνικό ζήτημα συνδέεται με την κρατική υπόσταση, τείνει προς αυτή και ολοκληρώνεται μέσα από αυτήν. Αλλά σε καμία περίπτωση δεν αρχίζει και δεν τελειώνει με την κρατική συγκρότηση. Η ταύτιση κράτους-έθνους είναι μια γενίκευση, που λειτουργεί ως κατασκευή για να εδραιωθούν παγκοσμιοποιητικά ισοπεδωτικά χαρακτηριστικά, που θεωρούν το κράτος-έθνος αναχρονιστικό και εντελώς κατασκευασμένη την κατηγορία του έθνους που γι’ αυτό πρέπει ως τέτοια να εκλείψει. Ο σύγχρονος ιστορικός αναθεωρητισμός έχει αναλάβει πολλές και μεγάλες εργολαβίες στον τομέα αυτόν.

Για πολλούς στερεοτυπικούς, η «αδελφοποίηση» δεν σημαίνει εντελώς τίποτα. Η γαλλική επανάσταση είχε ένα τρίπτυχο: «Ελευθερία, ισότητα, αδελφοσύνη». Τι ήθελαν να πουν με το «αδελφοσύνη» όταν πραγματοποιούσαν την επανάσταση; Αναρωτήθηκε κανείς;

Στην πορεία σύμφωνα με την αστική αντίληψη, η ελευθερία και η ισότητα εμπίπτουν στη σφαίρα των δικαιωμάτων, και κυρίως στα ατομικά δικαιώματα. Η αδελφοσύνη δεν είναι τόσο αφομοιώσιμη στο αστικό σύμπαν, γιατί εμπεριέχει μια βασική αξία, αυτήν της κοινότητας. Και τούτο είναι ενοχλητικό.

Η Ελλάδα και η Κύπρος έχουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά. Ο λαός σε Ελλάδα και Κύπρο αντιμετωπίζει ίδιους εχθρούς, κοινές απειλές, έχει κοινή ιστορία, κοινή παράδοση και πολιτισμό, κοινή γλώσσα. Οι άρχουσες τάξεις, από κοινού με τις μεγάλες δυνάμεις προώθησαν συστηματικά μιαν απόκλιση των δύο λαών, των δύο χωρών, μια κατάσταση αποξένωσης και απόστασης ανάμεσά τους. Αυτό βόλευε κάθε επιδίωξη και στη βάση του υπογράφονταν διάφορα γραμμάτια. Επανα-αδελφοποίηση, γιατί κάποτε στη συνείδηση των Ελλήνων αυτή η αίσθηση υπήρχε. Ατόνησε κάτω από συγκεκριμένους όρους και χρειάζεται να ξαναδυναμώσει, να γίνει παράγοντας ενεργητικής υποκειμενοποίησης και αντίστασης στους αντιδραστικούς σχεδιασμούς και μεθοδεύσεις. Σήμερα είναι επιτακτική ανάγκη, ανεξάρτητα από το τι θα γίνει στη Γενεύη τις επόμενες μέρες, να προωθηθεί η αναστροφή εκ θεμελίων του κλίματος που αφορά την απόκλιση αυτή.

Η επαναδελφοποίηση αποτελεί κεντρική κατεύθυνση και πολιτική που αφορά πολλά επίπεδα. Δεν είναι μια αναφορά στους «αδελφούς Κυπρίους» που δοκιμάζονται. Αφορά στο να ξαναγίνει η απελευθέρωση από τα σύγχρονα δεσμά κοινή υπόθεση του λαού σε Ελλάδα και Κύπρο. Ο λαός σε Ελλάδα και Κύπρο πρέπει να ξαναέρθει σε συντονισμό σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής απέναντι στην κοινή μοίρα που του προετοιμάζουν, να γίνει ένα σώμα απέναντι στους εχθρούς κι όχι να αδιαφορεί ο ένας για τον άλλο, γιατί πρόκειται για κοινή υπόθεση. Ακόμα και σε κρατικό επίπεδο, μια κοινή στάση δύο χωρών, μελών της Ε.Ε. απέναντι σε μνημόνια, χρεοκοπίες, επεμβάσεις, κυριαρχικά δικαιώματα, απειλές κ.λπ. θα μπορούσε να δημιουργήσει άλλα δεδομένα και άλλους συσχετισμούς.

Η αντίσταση στον ιμπεριαλισμό και τους σχεδιασμούς του, η αντιμετώπιση του τουρκικού επεκτατισμού και των απειλών του, επιβάλλουν την επαναδελφοποίηση.

http://www.e-dromos.gr/epanadelfopoihsh-tou-laou-se-ellada-kai-kypro/

Tagged : δρόμος της αριστεράς / Ρούντι Ρινάλντι

Ποιοτικά χαρακτηριστικά και τάσεις της χρονιάς που παραδίδει τη σκυτάλη

Το 2016 δεν παρατηρούνται στην Ελλάδα «θεαματικά» πολιτικά γεγονότα όπως το 2015, παγιώνονται εντούτοις αρκετά ποιοτικά χαρακτηριστικά που θα επηρεάσουν καθοριστικά τις μελλούμενες εξελίξεις. Κι όχι μόνο. Επειδή πρόκειται για ποιοτικά χαρακτηριστικά, που ακόμα δεν έχουν συνειδητοποιηθεί όσο θα έπρεπε, το 2016 χρειάζεται μια αποτίμηση πιο προσεκτική και χωρίς παρωπίδες. Ας δώσουμε έμφαση λοιπόν στα ποιοτικά χαρακτηριστικά της χρονιάς που πέρασε.

 

Η χώρα υπό τριπλό κλοιό

Σιγά-σιγά, μια «περίπου χώρα» αναδύεται και η ταμπέλλα «Ελλάς» τοποθετείται πάνω από μια σύγχρονη αποικία-γκέτο. Πρόκειται για το αποτέλεσμα οικονομικών πολιτικών που επιβάλλονται και γεωπολιτικών πιέσεων που ασκούνται στην περιοχή. Έτσι, στο «μαλακό υπογάστριο» της Ευρώπης, κοντά στη νέα «μπαρουταποθήκη» της νοτιοανατολικής Μεσογείου, η ζωή δεν συνεχίζεται όπως πριν και η κοινωνία το αφουγκράζεται κι ανησυχεί. Ένας τριπλός κλοιός περισφίγγει τη χώρα, και αυτό συνειδητοποιείται κάθε μέρα και περισσότερο. Από τη μια, το μνημονιακό καθεστώς που βαθαίνει. Από την άλλη, το τεράστιο προσφυγικό ζήτημα, η διαχείριση και η γεωπολιτική του αξιοποίηση. Και δίπλα σε αυτά, ο πόλεμος ως απειλή αλλά και πραγματικότητα στην ευρύτερη περιοχή.

Θα δούμε πιο αναλυτικά στη συνέχεια τα τρία αυτά στοιχεία, είναι όμως απαραίτητο να σταθμίσουμε τη διασύνδεση και την ποιότητα που αυτά δημιουργούν σαν σύνθεση. Οι καβγάδες και οι υποσχέσεις του πολιτικού κόσμου δεν έχουν να κάνουν διόλου με το πώς θα διαφύγουμε από τον ευρύ και σύνθετο αυτό κλοιό. Τα κόμματα διαγκωνίζονται για το ποιος είναι ο καλύτερος και πλέον «υπεύθυνος» για να διαχειριστεί π.χ. τη μνημονιακή κατάσταση και τη σχέση με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Την ίδια στιγμή, σφυρίζουν αδιάφορα – κάνοντας όλα τα χατίρια στους ισχυρούς – στα ζητήματα των προσφυγικών κυμάτων και των σχέσεων με την Τουρκία. Σαν σε αφασία για όλους τους κινδύνους που διατρέχουν τη χώρα.

Αντίθετα, μέσα στην κοινωνία, η συναίσθηση για τους κινδύνους μεγαλώνει. Η απειλή του πολέμου καταγράφεται στις ανησυχίες του κόσμου. Η ογκούμενη ανησυχία στα νησιά για το νέο στάτους κβο με το Προσφυγικό είναι υπαρκτή και οι διαμαρτυρίες δεν είναι αποτέλεσμα μόνο ακροδεξιών παρεμβάσεων. Η κατάσταση είναι ανυπόφορη, οι συμφωνίες με Ε.Ε. και ΝΑΤΟ οδηγούν σε μόνιμα στρατόπεδα και αυτό διαλύει την υπόσταση των νησιών και της ζωής σε αυτά όπως υπήρχε για δεκαετίες. Οι πολίτες της χώρας δεν μένουν ατάραχοι όπως οι πολιτικοί, μπροστά στις διαρκείς απειλές της Τουρκίας σε βάρος της Ελλάδας. Αντιλαμβάνονται τον κίνδυνο. Ακόμα μια διάσταση μεταξύ κοινωνίας και πολιτικού κόσμου. Ας εξετάσουμε όμως λίγο πιο αναλυτικά τα στοιχεία του τριπλού αυτού «κλοιού».

 

Μνημόνιο και αποικία χρέους

Όταν στο Νταβός στις αρχές του 2016, ο Σόιμπλε αποκάλεσε εν ψυχρώ «ηλίθιο» τον Τσίπρα (χωρίς ο Αλέξης να αντιδράσει καν…) έδειχνε τη σταθερή του στάση απέναντι στην Ελλάδα συνολικά. Τώρα, η χρονιά κλείνει με την ντροπιαστική επιστολή Τσακαλώτου, με την οποία αναγνωρίζει πλήρως τα Μνημόνια και δουλικά δηλώνει ότι θα υπακούει σε κάθε προσταγή. Ο Σόιμπλε θέλει τις υπογραφές των υπουργών Οικονομικών, γιατί το Eurogroup που εποπτεύει, αποτελείται από αυτούς και αποτελεί τη σπονδυλική στήλη της Ε.Ε. σε οικονομικό επίπεδο.

Ο χρόνος που πέρασε, σημαδεύτηκε όμως από ποιοτικά χαρακτηριστικά σε οικονομικό επίπεδο που ορίζουν ακόμα περισσότερο τον χαρακτήρα της αποικίας χρέους. Το Χίλτον είναι ο «ναός» όπου παίρνονται όλες οι οικονομικές αποφάσεις. Εκεί ο Κατρούγκαλος διεκπεραίωσε τη βρώμικη δουλειά για το Ασφαλιστικό μειώνοντας τις συντάξεις. Εκεί παραδόθηκαν οι 7.500 σελίδες των προαπαιτούμενων. Για να ψηφιστούν στη συνέχεια με συνοπτικές διαδικασίες, καθορίζοντας όλες τις λεπτομέρειες για το υπερταμείο και τα 99 χρόνια λειτουργίας του. Ο «κόφτης» επικυρώθηκε τώρα με τα «αναγνωρίζουμε πλήρως» του Τσακαλώτου και θα κόψει τις συντάξεις όπως ακριβώς θέλουν Γερμανία και ΔΝΤ. Οικονομικά, το μέλλον είναι εντελώς ζοφερό για τη χώρα και όσοι διαχειρίζονται τις τύχες της, σκοπεύουν η καταλήστευσή της να περάσει από στάδια πολύ πιο άγρια από όσα γνωρίσαμε μέχρι σήμερα.

Γεωπολιτικοί άνεμοι

Η Ελλάδα βρίσκεται πολύ κοντά στο επίκεντρο μεγάλων γεωστρατηγικών ανακατατάξεων και ανταγωνισμών. Πολύ κοντά σε εμπόλεμες περιοχές. Θεωρείται από τους «συμμάχους» της, απαραίτητος κόμβος για τις πολεμικές επιχειρήσεις και τον έλεγχο των κινήσεων ανταγωνιστών, κυρίως των Ρώσων, στην περιοχή. Έτσι, οι βάσεις στην Κρήτη, αλλά και επιχειρησιακά όλο το Αιγαίο χαρακτηρίζεται πλέον επίσημα «ΝΑΤΟϊκή θάλασσα», είναι στα χέρια των συμμαχικών δυνάμεων (κυρίως δηλαδή των ΗΠΑ). Υπάρχουν ακόμα, σχεδιασμοί για τον ανεφοδιασμό σκαφών, την περίθαλψη τραυματιών και την αναψυχή στρατιωτών από τα κοντινά μέτωπα.

Η Ελλάδα υπό «αριστερή» κυβέρνηση, ψηφίζει και προσυπογράφει κάθε ΝΑΤΟϊκή απόφαση, όπως τις κυρώσεις ενάντια στη Ρωσία. Χωρίς αμφισβητήσεις, χωρίς αστερίσκους και εξαιρέσεις. Γι αυτό και ο νέος πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα, μετά το θεάρεστο έργο του στην Ουκρανία, δήλωσε περιχαρής ότι έχει εντυπωσιαστεί από το πόσο άριστες είναι οι σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ και ελληνικής κυβέρνησης. Σαν να δηλώνει μια «υιοθεσία».

Όπως φάνηκε, η προσφυγική κρίση που έπληξε την Ευρώπη, οδήγησε στο να επιλεγεί η Ελλάδα ως χώρος «αποθήκευσης ψυχών», ως χώρα-φράκτης για την Ευρώπη. Τα μεγάλα νησιά του ανατολικού Αιγαίου επιλέχθηκαν ως τόπος εγκατάστασης και «πρώτης τοποθέτησης» (εκεί θα σταθμεύσουν μόνιμα περίπου 20-30 χιλιάδες πρόσφυγες), ενώ στην υπόλοιπη Ελλάδα θα εγκατασταθούν περίπου 60 χιλιάδες και τα βόρεια σύνορα θα θωρακιστούν, ώστε να μην μπορούν αυτοί οι άνθρωποι να φύγουν προς την Ευρώπη. Έτσι περιγράφεται το γενικό σχέδιο.

Είναι επίσης ανοικτά, δύο ακόμα ενδεχόμενα (σχεδόν βεβαιότητες): Από την Ευρώπη θα γίνει «επαναπροώθηση» στην Ελλάδα πολλών προσφύγων, η δε Τουρκία θα αυξήσει ξανά τις «ροές» προς τα ελληνικά νησιά. Άρα, ο αριθμός των προσφύγων αναμένεται να αυξηθεί. Αν συγκρίνει κανείς τον αριθμό που ήδη είναι στην Ελλάδα με τις 35.000 που θα δεχόταν, για παράδειγμα, η Γαλλία και αντίστοιχα άλλες χώρες, αποδεικνύεται περίτρανα ότι ο ρόλος της χώρας είναι συγκεκριμένος και καθορισμένος. Αυτό δεν μπορεί παρά να δημιουργεί πολλαπλά προβλήματα, οικονομικά, κοινωνικά και εθνικά.

Η κυβέρνηση συγκαλύπτει με δήθεν «ανθρωπιστικό» αμπαλάζ την πλήρη υποταγή της στους σχεδιασμούς του διευθυντηρίου της Ε.Ε. για τον εγκλωβισμό χιλιάδων ανθρώπων στη χώρα και μάλιστα σε συνθήκες άθλιες, με ένα τεράστιο πάρτι και φαγοπότι να έχει στηθεί από ανθρώπους του κράτους, της Ευρώπης και των ΜΚΟ (βλ. για παράδειγμα, σελίδα 7 αυτού του φύλλου).

Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα της Ε.Ε. (μαζί με την Κύπρο), της οποίας η εδαφική κυριαρχία απειλείται άμεσα από έναν γείτονα, την επεκτατική Ερντογανική Τουρκία. Ο τουρκικός επεκτατισμός, σε πλήρη ανάπτυξη, αμφισβητώντας ανοικτά τη Συνθήκη της Λωζάννης, απειλεί και διεκδικεί το μισό Αιγαίο, πολλά νησιά και φυσικά το Καστελλόριζο. Την ίδια στιγμή, σκληραίνει τη στάση του στην Κύπρο, αφού το σχέδιο τουρκοποίησης μπορεί να προχωρήσει από πολλαπλούς δρόμους, με σκοπό τη συρρίκνωση Ελλάδας και Κυπριακής Δημοκρατίας.

Όλα αυτά, που ήρθαν στο φως με πολύ καθαρό τρόπο μέσα στο 2016, δεν προμηνύουν ευχάριστες εξελίξεις για το άμεσο μέλλον. Οι κίνδυνοι είναι υπαρκτοί και όσο πιο γρήγορα τους συνειδητοποιήσουμε θα μπορέσουμε να τους αντιμετωπίσουμε ως λαός και χώρα.

 

Αλλαγή του πολιτικού συσχετισμού

Η χρονιά που πέρασε, σημαδεύτηκε και από τη σημαντική έως και εντυπωσιακή αλλαγή του συσχετισμού δύναμης ανάμεσα στα δύο μεγαλύτερα κόμματα. Καταβαράθρωση του ΣΥΡΙΖΑ, συσπείρωση και σημαντική άνοδος της ΝΔ. Αυτή η εξέλιξη απηχεί κοινωνικές διεργασίες και σημαντικές τάσεις για τη συνέχεια.

Ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται σε διαρκή πτώση, την οποία δυσκολεύεται να συγκρατήσει, ό,τι κι αν κάνει. Μένει να αξιολογηθεί τι του απέδωσε η περιβόητη «13^η σύνταξη» σε έναν κοινωνικό χώρο, αυτόν των συνταξιούχων, με τον οποίο οι σχέσεις είχαν διαρραγεί ανεπανόρθωτα. Γιατί, μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ να στρίμωξε τη ΝΔ στη Βουλή, μπορεί ακόμα και να «τσίμπησε» μία ή δύο δημοσκοπικές μονάδες, αλλά δεν άλλαξε τη γενική ροή, ούτε φαίνεται να σταματά την κατρακύλα. Ούτε η «μάχη κατά της διαπλοκής» πήγε καλά, ούτε το συνέδριο, ούτε κι ο ανασχηματισμός έκαναν κάποια δουλειά αναστροφής. Ο καυγάς που στήθηκε με το ΔΝΤ και τον Σόιμπλε έληξε με πλήρη ευθυγράμμιση (γράμμα Τσακαλώτου-Τσίπρα). Τώρα, υπάρχει το Κυπριακό και τα ελληνοτουρκικά, ενώ πληθαίνουν οι εκτιμήσεις ότι το βάρος όλων των «πακέτων» δεν μπορεί να το διαχειριστεί κανένα κόμμα μόνο του. Ο δρόμος για οικουμενικές – «εθνικές» κυβερνήσεις έχει ανοίξει.

Η ΝΔ κατορθώνει να συσπειρώσει ένα μεγάλο ποσοστό κι αυτό είναι απόηχος μιας «υποστροφής» που υπάρχει μέσα στην κοινωνία, απόηχος της «αποαριστεροποίησης» και της υποχώρησης του ριζοσπαστισμού. Κερδίζει μέσα στην κοινωνία, ενώ στις κορυφές η κυριαρχία του Μητσοτάκη δεν είναι ακόμα τόσο σταθεροποιημένη. Το γεγονός ότι κέρδισε την αρχηγία (στις αρχές ακριβώς αυτής της χρονιάς) σχετίζεται με το ότι η καραμανλική πτέρυγα χρεώνεται έναν «φιλοΣυριζαϊσμό» που δεν αρέσει σε ευρύτατα ακροατήρια της Δεξιάς. Ορισμένοι μάλιστα, ακόμα και σήμερα, θεωρούν ότι η κυβέρνηση δεν στηρίζεται σε δύο κόμματα (ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ) αλλά και στην ανοχή που της επιδεικνύει η καραμανλική πτέρυγα και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας που ανήκει σε αυτήν.

Ανάμεσα στους δύο πόλους που σχηματίζονται, δεν υπάρχει κάποιος που να είναι καλύτερος από τον άλλο. Και οι δύο, ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ, είναι χειρότεροι. Εδώ είναι που ισχύει το «Ο ένας χειρότερος από τον άλλο», ίσως για διαφορετικούς επιφανειακά λόγους. Και οι δύο βλάπτουν τη χώρα, την κοινωνία, τον λαό.

Τέλος, ολόκληρη η πολιτική ζωή του τόπου έχει κατρακυλήσει σε ένα τέλμα και σε ένα χαμηλότατο επίπεδο. Στη Βουλή, υπνηλία και στημένα επεισόδια, ίσως να είναι δυο, τρεις μονάχα οι βουλευτές που μπορούν να στοιχειοθετήσουν μια σοβαρή (όχι φιλολαϊκή) ομιλία και επιχειρηματολογία.

 

Ακέφαλη χώρα, απορημένη ακόμα κοινωνία

Η χώρα είναι «ακέφαλη», χωρίς κάποια ηγεσία, διανόηση, σχέδιο, που να την προσανατολίζουν προς μια διέξοδο. Πολιτική ηγεσία και επίσημη διανόηση έχουν παραδοθεί πλήρως, δεν μπορούν να ορθώσουν κανένα ανάστημα, ούτε για τους τύπους, παίρνοντας τον ρόλο των ξεπεσμένων μεταπρατών. Έχουν εξασφαλίσει τις «οικονομίες» τους και μαζί με όσα έχει κλέψει η ντόπια ολιγαρχία τα μεταφέρουν «έξω». Έχουν δώσει κι αυτοί τον όρκο να μην μείνει τίποτα όρθιο στη χώρα. Συμβολικά, ο πρόεδρος του ΤΑΙΠΕΔ προάγεται ουσιαστικά σε υπουργό, ενώ ο Αμερικανός υπουργός Οικονομίας Παπαδημητρίου έχει εκατομμύρια στις ΗΠΑ, το ίδιο και η σύντροφος Αντωνοπούλου που μοιράζει κοινοτικά προγράμματα φτώχειας στο υπουργείο Εργασίας, αμφότεροι του ευαγούς ιδρύματος Λεβι των ΗΠΑ. Τους μάρανε κι αυτούς το καλό της πατρίδας…

Η κοινωνία, απορημένη για όσα έγιναν τόσο στα εφτά χρόνια μνημονίων, όσο και στα δύο «αριστερής» κυβέρνησης. Το σοκ μεγάλο. Αποξενωμένη από τον πολιτικό κόσμο, μαζεύεται περισσότερο στην προσωπική σφαίρα, πραγματοποιώντας μια παράκαμψη από την κεντρική πολιτική, δυσπιστώντας για τις αερολογίες του «δημόσιου λόγου». Δεν έχει ελπίδα, κι αυτό είναι τραυματικό σε μεγάλο βαθμό. Έδειξε αποθέματα ανθρωπιάς απέναντι στους πρόσφυγες, τους περιμάζεψε, τους έδωσε τροφή και ρούχα από το υστέρημά της. Ο αγροτικός κόσμος, μπροστά στην καταστροφή του κινητοποιήθηκε με σχετικά μεγάλη μαζικότητα. Μια νέα γενιά αγροτών δεν ζητά επιδοτήσεις ή κάτι οικονομικό: Θέτει το πρόβλημα της επιβίωσης. Οι ελευθεροεπαγγελματίες, μηχανικοί, δικηγόροι κ.λπ. διαδήλωσαν («γραβάτες») και μαχητικά έστειλαν κάποια μηνύματα. Η διάλυση των μεσοστρωμάτων προχωρά ραγδαία. Η απελευθέρωση των ωραρίων, των εργασιακών σχέσεων, η ανεργία του 27%, έχουν δημιουργήσει μια εργασιακή κόλαση και ελαστικοποίηση μέχρις εξαντλήσεως, με μισθούς πείνας των 200 και 300 ευρώ. Με μια «γρήγορη ματιά», η νεολαία μένει ακόμα σιωπηρή.

Ξεσπάσματα, οργής, θυμού, απελπισίας, εκρήξεις κοινωνικής αγανάκτησης, ακόμα και μίσους, είναι στο πρόγραμμα, με όσα συμβαίνουν. Αναζητείται αυτό που λείπει, αυτό που χρειάζεται. Αναζητείται πολιτική και κίνημα διεξόδου. Δημιουργικές δυνάμεις υπάρχουν, αλλά σε σκόρπια κατάσταση. Η Αριστερά μοιάζει σαν να ζει σε άλλη χώρα. Σαν να μην καταλαβαίνει καν τι συμβαίνει, επαναλαμβάνει στερεότυπα, αδιαφορεί για κοινωνία, αναζητά μια θέση στο κοινοβούλιο και την πολιτική ζωή, βολεύεται. Οι διεργασίες που την διατρέχουν, εντελώς ρηχές και εκτός πραγματικότητας. Της λείπει κυρίως η αυτογνωσία και κατακλύζεται από μια πεισματώδη αντίρρηση στο να αλλάξει.

 

Αντί επιλόγου

Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά που εμπεδώθηκαν τη χρονιά που πέρασε, δείχνουν και στον πιο δύσπιστο ότι η κρίση έχει καθολικά χαρακτηριστικά στη χώρα μας. Παίρνει διαστάσεις υπαρξιακές και αγκαλιάζει όλες τις πτυχές της κοινωνικής ζωής. Πρέπει να κυοφορηθούν καθολικές απαντήσεις. Βαθιές, εντοπισμένες, δημιουργικές, συγκεκριμένες. Καθόλου εύκολο, αλλά αναγκαίο και επιτακτικό.

http://www.e-dromos.gr/apoikia-gketo-h-ellas/

Tagged : Ρούντι Ρινάλντι